Λίγες "Παράωρες" σκέψεις για την Ουκρανία

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης η Ουκρανία έγινε ανεξάρτητο «κυρίαρχο» κράτος. Υπήρχε όμως ένα μεγάλο πρόβλημα. Ήταν η θαλάσσια πύλη της Ρωσίας προς τη θάλασσα και φυσικά περιοχή στρατηγικής σημασίας για την μεταφορά φυσικού αερίου προς την Ευρώπη (σχεδόν το 80% του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη περνά από την Ουκρανία και σχεδόν το 25% του αερίου που εισάγει η Ευρώπη το εισάγει από τη Ρωσία). 

 Ο πανίσχυρος Σοβιετικός στόλος έχει συμφωνήσει να χρησιμοποιεί την πόλη της Σεβαστούπολης ως ναυτική βάση μέχρι το 2017 (εκεί ήταν η βάση του Σοβιετικού στόλου από πριν). Μετά από αυτή τη χρονική στιγμή ο Ρωσικός στόλος δεν θα μπορεί να ελέγχει τη μαύρη θάλασσα, ειδικά αν η Ουκρανία αποφασίσει να στραφεί προς τη δύση είτε μέσω της ΕΕ είτε μέσω του ΝΑΤΟ πράγμα που σημαίνει οτι ο έλεγχος της μαύρης θάλασσας περνά στα χέρια όποιου καταφέρει να προσεγγίσει την Ουκρανία. 

Ο όρος πορτοκαλί επανάσταση μας θυμίζει την πρώτη προσπάθεια των Ουκρανών να ξεφύγουν από τον Ρώσικο κλοιό. Προς το τέλος του 2004 ο λαός ξεχύθηκε στους δρόμους διεκδικώντας δημοκρατία και φέρνοντας στην εξουσία ηγέτες που ήθελαν μια πιο ευρωπαϊκή πορεία της χώρας. 

 

Η Ρωσία δεν έχει κάτσει με σταυρωμένα χέρια όλα αυτά τα χρόνια. Έχει φτιάξει ένα τεράστιο χρέος στην Ουκρανία με την πώληση του φυσικού αερίου και όχι μόνο, και έτσι έχει τη χώρα δεμένη χειροπόδαρα. Επίσης η οικονομία της Ουκρανίας στηρίζεται κατά πολύ από τη Ρωσία. Τώρα που ξεκίνησε η Ουκρανία να φλερτάρει πάλι με την Ευρωπαϊκή ένωση η Ρωσία προσπαθησε να κλείσει νέα συμφωνία δανείων που η Ουκρανία έχει τόσο ανάγκη («όσο είχαμε και εμείς τα δικά μας δάνεια») και φυσικά να μειώσει την τιμή πώλησης του φυσικού αερίου. Αυτή η συμφωνία ήταν αρκετή ώστε η Ουκρανική κυβέρνηση να αλλάξει στάση μιας και τα ανταλλάγματα ήταν πολλά. 

Το οτι οι Ρώσοι ελέγχουν την Ουκρανία για να προασπίσουν τα συμφέροντά τους δεν πρέπει όμως να μας οδηγεί στο συμπέρασμα οτι ΝΑΤΟ-ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή ένωση είναι οι απελευθερωτές. Εκείνοι με τη σειρά τους προσπαθούν να βάλουν χέρι σε μια ακόμη πόρτα της Ρωσίας προς την Ευρώπη και φυσικά στον ναυτικό έλεγχο της μαύρης θάλασσας. Οι δυτικές δυνάμεις όμως δεν είχαν τόσα διαπραγματευτικά ατού όσα οι Ρώσοι και τώρα προσπαθούν να πιέσουν με άλλους τρόπους, εσωτερικούς. 

 

Η Ουκρανία πολύ θα ήθελε να βρίσκεται κάπου στη μέση. Από τη μια να δίνει στη Ρωσία βάσεις και εμπορικούς δρόμους με αντάλλαγμα φτηνό αέριο και δάνεια και από την άλλη θα ήθελε να κάνει εμπορικό άνοιγμα προς την αγορά της Ε.Ε. με τα γνωστά ωφέλη για κάθε Ελίτ. Λίγο όμως η φιλορωσική παράδοση του Ουκρανικού λαού, λίγο ο ευρωπαϊσμός που συνεχίζει να υπάρχει από την πορτοκαλί επανάσταση, λίγο οι Νεοναζί Γερμανόφιλοι Ουκρανοί που δεν είναι μια αμελητέα ποσότητα και έχουν παράδοση στη χώρα από το 1940, η ενδιάμεση στάση που προσπάθησε να κρατήσει η Ουκρανική Ελίτ απέτυχε οικτρά. Φυσικά πάιζει ρόλο που η Ουκρανία προσπάθησε να χωρέσει ανάμεσα σε δύο βουβάλια. Ήταν σίγουρο οτι θα στριμωχτεί και θα ποδοπατηθεί.

Ο Ουκρανός πρόεδρος ξεκίνησε συνομιλίες με την ΕΕ και τις εκμεταλεύτηκε ώστε να πάρει ανταλλάγματα από τη Ρωσία, που την τελευταία στιγμή κατάφερε να ακυρώσει την υπογραφή της ενταξιακής πορείας της Ουκρανίας στην ΕΕ. Η ΕΕ από την άλλη βλέπει την τελευταία στιγμή να χάνει ένα μεγάλο δώρο. Το σίγουρο είναι οτι αυτή τη στιγμή η Ουκρανία δεν ανήκει 100% σε κανέναν από τους δύο και η μάχη για την επιρροή συνεχίζεται. Μάλλον καμιά δεν θα καταφέρει να επικρατήσει πλήρως και θα έχουμε και άλλων «χρωμάτων επαναστάσεις» τα χρόνια που έρχονται. Ακόμα και η ίδια η Ουκρανική Ελίτ δεν ξέρει ποιο είναι το πιο βολικό για αυτήν στρατόπεδο μιας και τα ανταλλάγματα είναι διαφορετικά και αλληλοσυμπληρούμενα. 

Τώρα στην Ουκρανία έχει ξεκινήσει μια εξέγερση που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και πόλεμος. Δεκάδες οι νεκροί πολλοί περισσότεροι οι τραυματίες και οι συμπλοκές καθημερινές και βίαιες. Μα αν μας ζητηθεί να πάρουμε θέση στα τεκτενόμενα θα είναι πολύ δύσκολο εγχείρημα. 

Πολλές φορές τέτοιες εξεγέρσεις υποκινούνταν και βοηθιόντουσαν από συγκεκριμένα συμφέροντα. Πολλές φορές σε τέτοιου είδους εξεγέρσεις συμμετείχαν καιροσκόποι και ωφελιμιστές. Πολλές φορές τέτοιες εξεγέρσεις βγαίνουν και εκτός ελέγχου. Στην κόντρα Ρώσων και Γερμανών ενεπλάκησαν και οι Νεοναζί Ουκρανοί υποστηρίζοντας την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας τους. Σε αυτή τη μάχη λοιπόν δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε ούτε τους Ρώσους, ούτε την Ευρωπαϊκή Ένωση (βλέπε Γερμανία), ούτε φυσικά τους Νεοναζί, παρά μονάχα να ελπίζουμε οτι αυτή η εξέγερση δεν θα σταματήσει με μια απλή κυβερνητική εναλλαγή ή με έναν καλό συμβιβασμό μεταξύ των δύο στρατοπέδων, αλλά θα οδηγήσει σε μια πραγματική επανάσταση του Ουκρανικού λαού. 

Η πληροφόρησή μου δεν μου επιτρέπει να γνωρίζω πόσο δυνατό είναι εκείνο το κομμάτι του Ουκρανικού λαού που πραγματικά έχει αντιληφθεί το παιχνίδι που παίζεται και πραγματικά θα ήθελε να παίξει κάποιο ρόλο στο να σπρώξει τα πράγματα προς μια λύση πραγματικά επαναστατική. Σίγουρα όμως γνωρίζω οτι το εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα της Ουκρανίας τον τελευταίο καιρό ανέβαινε δημοσκοπικά και τώρα δίνει τα ρέστα του σε αυτήν την εξέγερση. 

Εφιστώ λοιπόν την προσοχή μου στο γεγονός οτι ο φασισμός έχει αρχίσει πάλι να απειλεί την Ευρώπη. Οτι σε μια ακόμη χώρα οι ακροδεξιοί υποστηριχτές του Χίτλερ καταφέρνουν να παίξουν σημαντικό ρόλο. Οτι οι εθνικοσοσιαλιστές πάλι παλεύουν στο πλευρό ενός δυνατού (αυτή τη φορά πάλι των Γερμανών) χωρίς να μιλούν για εθνική ανεξαρτησία. Οτι η οικονομική κρίση συνεχώς μεγαλώνει και οτι το πολεμικό κλίμα πλησιάζει ολοένα τον Ευρωπαϊκό χώρο. Ελπίζω αυτή τη φορά οι λαοί να μην κάνουν τα ίδια λάθη με το παρελθόν και να μην κυλιστούν στο αίμα για τον «Μπράουν τον ο Φίσερ και τον Κράφτ» κάτω από ξένα και αλλότρια συνθήματα. Ευελπιστώ οτι αυτή τη φορά θα μπει ένα ειρηνικό τέλος και η μάχη θα δοθεί ενάντια σε αυτούς που πρέπει, ενάντια στις Ελίτ που μοιράζουν τον κόσμο ανάλογα με τα κέρδη τους και τα συμφεροντά τους. Πέρα όμως από ελπίδες δεν μπορώ να κάνω τίποτα παραπάνω από το να περιμένω να δω την έκβαση των γεγονότων. 

Για το τέλος μερικά ερωτήματα: 

• Άραγε τα ΜΜΕ που δείχνουν τις μολότωφ να πέφτουν γιατί ξέχασαν να αναφέρουν οτι καταδικάζουν τη βία από όπου και αν προέρχεται;

•   Άραγε γιατί η Δημοκρατική Ευρώπη δεν βγάζει τσιμουδιά για τους νεοναζί «συμμάχους της»;

•  Άραγε γιατί ο Ουκρανικός λαός πρέπει να επιλέξει μεταξύ Ρωσίας και Γερμανίας-ΗΠΑ; 

•   Άραγε γιατί η μάχη είναι μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης; Πότε με λίγα λόγια η κυβέρνηση γίνεται αντιδημοκρατική ή η αντιπολίτευση τρομοκρατική οργάνωση;  

•  Άραγε αν οι διαδηλωτές δεν υποστήριζαν κανένα συμφέρον πέραν του δικού τους θα ήταν τρομοκρατες; Άραγε αν η κυβέρνηση δεν υποστήριζε κανενός μεγάλου «παίχτη» το συμφέρον θα ήταν απολυταρχική; 

 

Έχουμε πολύ δρόμο ακόμη να προχωρήσουμε μέχρι να δούμε ποιος θα επικρατήσει σε αυτή τη φάση του «πολέμου» και ποια συμφέροντα πραγματικά εκπροσωπεί. Καλή τύχη μόνο να ευχηθώ σε έναν λαό που βασανίζεται από την οικονομική κρίση όπως και εμείς και καλή λευτεριά. 

Παράωρος 

ΥΓ: Πραγματικά δεν έχω ιδέα τι γίνεται αυτή τη στιγμή στην Ουκρανία, αλλά πιστεύω οτι η ιστορική ανδρομή καθώς και η προσπάθεια εξυχνίασης των «παιχτών και της σκακιέρας που δίνεται η παρτίδα» μπορούν να μας οδηγήσουν σε κάποια συμπεράσματα. Σκοπός αυτού του υστερόγραφου είναι να υπενθυμίσει σε όλους οτι όποια συμφέροντα και αν παίζονται, όποιοι και αν προσπαθούν να επωφεληθούν, το χρέος κάθε λαού απέναντι στον εαυτό του και στην παγκόσμια κοινότητα είναι ο αγώνας για ανεξαρτησία. Όσο πιο έντιμα και όσο πιο θαρετά δοθεί αυτός ο αγώνας, τόσο λιγοστεύουν οι ελπίδες καιροσκόπων να επωφεληθούν.